Związek Nauczycielstwa Polskiego
Zarząd Oddziału w Sandomierzu

Waloryzacja wynagrodzeń nauczycieli

21 lutego 2017

Wynagrodzenie zasadnicze w poszczególnych grupach wzrośnie od 20 do 40 złotych brutto.

17 lutego 2017 r. w gmachu MEN odbyło się spotkanie przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej ze związkami zawodowymi dotyczące rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie MEN w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli (…).

W spotkaniu uczestniczyła wiceminister Teresa Wargocka oraz inni pracownicy MEN, przedstawiciele: FZZ, NSZZ Pracowników Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych, Związku Zawodowego „Rada Poradnictwa” oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego. W posiedzeniu nie wzięli udziału przedstawiciele NSZZ „Solidarność”.

Przedmiotem dyskusji była zaproponowana przez MEN zmiana w załączniku do rozporządzenia – tabeli określającej wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego, mających obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. Ministerstwo dokonało zmiany w tabeli, mnożąc stawki dotychczas obowiązujące wskaźnikiem waloryzującym w wysokości 1,3%, co w przeliczeniu na złotówki spowodowało podniesienie stawek wynagrodzenia zasadniczego w poszczególnych grupach od 20 do 40 złotych brutto.

Związek Nauczycielstwa Polskiego (jak i pozostałe uczestniczące w spotkaniu związki), negatywnie ocenił propozycję ministerstwa, która ustala wynagrodzenie nauczyciela stażysty z tytułem magistra na kwotę niecałe 300 złotych większą od wynagrodzenia minimalnego w kraju, a dla nauczyciela z tytułem licencjata i przygotowaniem pedagogicznym – o 19 złotych przekraczającą minimalne wynagrodzenie. ZNP zwrócił też uwagę na stawki wynagrodzenia w grupie 3 i 4 tabeli, wskazując, iż wśród osób otrzymujących takie wynagrodzenie będą także nauczyciele kształcenia zawodowego, a więc tego działu, któremu minister edukacji zapowiedziała nadanie wysokiej rangi.

Oprócz uwag do stawek w tabeli, ZNP kierował do MEN pytania o zapewnienie środków finansowych w subwencji na realizację waloryzacji, całkowity koszt waloryzacji i liczbę nauczycieli na których kwota w subwencji została skalkulowana. Z wypowiedzi wiceminister Teresy Wargockiej oraz innych pracowników MEN wynikało, że nie ma żadnych możliwości zmiany zaproponowanych stawek w tabeli, gdyż większość dodatków płacowych obliczana jest od wynagrodzenia zasadniczego, zatem wymuszałoby to wzrost wynagrodzenia poza ustalony poziom waloryzacji.

Na spotkaniu wymieniano także uwagi dotyczące ewentualnych zmian w systemie wynagradzania nauczycieli, w tym między innymi dodatków za trudne warunki pracy oraz średnich wynagrodzeń.

Osobną kwestią, niezwiązaną z tematyką posiedzenia, ale nie mniej ważną, była sprawa opiniowania przez związki zawodowe uchwał JST w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego, w tym zwłaszcza problem braku w uchwałach spraw pracowniczych, czyli w konsekwencji wykluczenia możliwości odniesienia się przez związki zawodowe do kwestii będących przedmiotem ich zainteresowania i działania.

Opinia ZNP do projektu rozporządzenia

Warszawa, 20 lutego 2017 r.

Anna Zalewska

 Minister Edukacji Narodowej

W nawiązaniu do pisma z dnia 24 stycznia 2017 r. skierowanego do Związku Nauczycielstwa Polskiego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dotyczącego projektu rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy, Związek przedstawia następujące stanowisko.

Uwagi ogólne i postulaty

1.  Związek Nauczycielstwa Polskiego podnosi, że wysokość planowanego wzrostu stawek wynagrodzenia zasadniczego, oscylującego miedzy 20 zł a 40 zł, jest całkowicie nie do zaakceptowania. Biorąc pod uwagę, że przez ostanie kilka lat nie dokonano jakichkolwiek podwyżek wynagrodzeń nauczycielskich, zaproponowane wzrost wynagrodzenia zasadniczego – zdaniem ZNP – uwłacza godności zawodu nauczyciela.

2.

Zawód nauczyciela jest zawodem zaufania społecznego, wobec którego zostały zakreślone wysokie standardy etyczne, jak również wymogi dotyczące kwalifikacji oraz konieczność nieustannego doskonalenia zawodowego. Za szczególnymi wymogami dotyczącymi standardów wykonywania zawodu nauczycielskiego nie idzie jednak troska o należyte wynagradzanie nauczycieli. Niestety – wskazanie, że w sześciu przypadkach stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli są niższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ukazuje lekceważący stosunek kolejnych ekip rządowych do zawodu nauczyciela.

3.  Porównując stawkę minimalnego wynagrodzenia za płacę ustaloną w 2017 r. w wysokości 2000 zł do stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli doskonale widać, że aż w sześciu przypadkach wynagrodzenie to jest niższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (w tym nauczyciela mianowanego w kategorii „pozostałe wykształcenie”). Stawki wynagrodzenia minimalnego dla nauczyciela stażysty (1533 zł) i dla nauczyciela kontraktowego (1568 zł) w kategorii „pozostałe wykształcenie” zostały określone w wysokości odpowiednio 467 zł i 432 zł niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku 2017.

Zdaniem ZNP w przypadku nauczycieli stażystów i kontraktowych nie ma możliwości skompensowania stawek wynagrodzenia zasadniczego innymi składnikami wynagrodzenia (dodatkiem za wysługę lat, funkcyjnym, godzinami ponadwymiarowymi) do wysokości minimalnego wynagrodzenia za płacę, gdyż nauczyciele ci albo nie nabywają prawa do określonych składników, albo nie mają doświadczenia do wykonywania określonej pracy.

W związku z powyższym ZNP żąda zdecydowanego zwiększenia stawek wynagrodzenia zasadniczego, które zostały ustalone w stawkach niższych niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązująca w 2017 r.

Szczegółowepropozycje zmian treści rozporządzenia

Rozporządzenie płacowe nauczycieli wymaga wprowadzenia kilku zmian, których brak – zdaniem ZNP – powoduje naruszanie uprawnień nauczycieli do przysługującego im wynagrodzenia.

1.     W rozporządzeniu płacowym należy wprowadzić minimalne stawki dodatków do wynagrodzenia w zakresie składników, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 i pkt 4 KN. Obecnie wysokość stawek dodatków oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków określa organ samorządu terytorialnego w stosownej uchwale, zawierającej regulamin wynagradzania. Jednakże często wysokość dodatków określana jest w przedziale od 0%, co faktycznie oznacza pozbawienie nauczyciela prawa do danego dodatku.

Tymczasem takie działanie jednostek samorządu terytorialnego stoi w sprzeczności z zakresem delegacji, o której mowa w art. 30 ust. 6 KN. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, zawarte w art. 30 ust. 6 KN upoważnienie w żadnym przypadku nie oznacza, że organ stanowiący gminy może decydować, kto i kiedy zachowuje prawo do wynagrodzeń, a kiedy je traci.[1]Z tego względu należy wprowadzić normatywne regulacje dotyczące minimalnych stawek dodatków do wynagrodzenia, aby uniknąć naruszania uprawnień pracowniczych w treści aktów prawa miejscowego.

2.   W treści § 2 rozporządzenia płacowego należy wprowadzić regulację umożliwiającą obliczenie stawki osobistego zaszeregowania w przypadku nauczycieli realizujących obowiązkowe pensum na podstawie art. 42 ust. 3 i 4a KN. Obecnie obowiązujące normy prawne nie definiują pojęcia „stawki osobistego zaszeregowania” nauczyciela realizującego obowiązkowy wymiar zajęć określony w art. 42 ust. 3 lub ust. 7 KN (konkretny wymiar wynika z treści umowy o pracę/aktu mianowania).

Zatem aby ustalić wysokość stawki wynagrodzenia zasadniczego za jedną godzinę przeliczeniową dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 3 KN, należy podzielić odpowiednią minimalną stawkę wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela wynikającą z tabeli ww. rozporządzenia, przez miesięczną liczbę godzin będącą wynikiem pomnożenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin, o którym mowa w art. 42 ust. 3 lub ust. 7 KN, przez 4,16 – z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę.

Następnie stawkę wynagrodzenia zasadniczego zawartą w tabeli znajdującej się w załączniku do rozporządzenia płacowego nauczycieli (z uwzględnieniem stopnia awansu zawodowego i stopnia wykształcenia) dzieli się przez wskazaną liczbę miesięczną godzin pensum.

Tak ustalona stawka osobistego zaszeregowania stanowi np. podstawę do ustalenia wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych, jak również „standardową” stawkę wynagrodzenia za godzinę pracy nauczyciela. Niezależnie od tego jakiego rodzaju zajęcia nauczyciel będzie realizował w ramach pracy np. w godzinach ponadwymiarowych, to zastosowanie będzie miała jedna stawka zaszeregowania osobistego.

2.    ZNP występuje z postulatem zmiany § 5 pkt 2 lit. a rozporządzenia płacowego w zakresie zagwarantowania nauczycielom wychowania przedszkolnego prawa do dodatku z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy oddziału. Dodatek funkcyjny jest dodatkiem określonym w treści pragmatyki nauczycielskiej. Jest on elementem wynagrodzenia nauczycieli sprawujących określoną funkcję.

Z utrwalonej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego[2] wynika, że wyłączenie wychowawców w przedszkolach z prawa do dodatku funkcyjnego prowadzi do nieuzasadnionego zróżnicowania nauczycieli charakteryzujących się tę samą cechą prawnie relewantną, podczas gdy intencją prawodawcy było jednolite traktowanie wychowawców.

W związku z tym Związek Nauczycielstwa Polskiego występuje do resortu edukacji, o wprowadzenie korekty w § 5 pkt 2 lit. a – w taki sposób, aby wychowawcy oddziału przedszkolnego również zostali objęci ww. normą.

3.     Przepisy pragmatyki nauczycielskiej nie określają zasad obliczania godzin ponadwymiarowych w tygodniach w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela, dni ustawowo wolne od pracy, dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktycznych zarządzone przez dyrektora szkoły, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia. Często prowadzi to do utraty prawa do wynagrodzenia z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych.

W art. 30 ust. 6 pkt 2 KN stwierdza się, że organ prowadzący określa w uchwale szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Tak więc warunki obliczania wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych określa regulamin wynagradzania, podejmowany w trybie uchwały przez organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego. W przypadku szkół samorządowych nie ma więc ogólnie wiążącego (tj. obejmującego swoim obowiązywaniem cały kraj) aktu prawnego, który regulowałby omawianą kwestię.